The only way to learn MATHEMATICS

is to do MATHEMATICS.

- Paul Halmos -

Тригонометрийн адилтгалууд

Үндсэн адилтгалууд $$\sin^2\alpha+\cos^2\alpha=1$$ $$1+\mbox{ctg}^2\alpha=\dfrac1{\sin^2\alpha}$$ $$1+\mbox{tg}^2\alpha=\dfrac1{\cos^2\alpha}$$

  1. $\alpha$ өнцгийн хувьд дараах утгууд зөв үү?
    1. $\sin\alpha=-1,\ \cos\alpha=\dfrac12$;
    2. $\sin\alpha=\dfrac35,\ \cos\alpha=-\dfrac45$;
    3. $\sin\alpha=\dfrac{\sqrt2}2,\ \cos\alpha=\dfrac{\sqrt2}2$;
  2. $\sin\alpha$-г ол.
    1. $\cos\alpha=\dfrac14,\ 0< \alpha< \dfrac\pi2$;
    2. $\cos\alpha=-\dfrac13,\ \pi< \alpha< \dfrac{3\pi}2$;
  3. $\cos\alpha$-г ол.
    1. $\sin\alpha=0.8,\ \dfrac\pi2< \alpha< \pi$;
    2. $\sin\alpha=-0.6,\ \dfrac{3\pi}2< \alpha< 2\pi$;
  4. Илэрхийллийг хялбарчил.
    1. $1-\sin^2\alpha$;
    2. $1-\cos^2\alpha$;
    3. $\sin^2\alpha-1$;
    4. $\cos^2\alpha-1$;
    5. $(1-\sin\alpha)(1+\sin\alpha)$;
    6. $(\cos\alpha-1)(\cos\alpha+1)$;
    7. $\cos^2\alpha-\sin^2\alpha+1$;
    8. $1+\sin^2\alpha-\cos^2\alpha$;
    9. $1-\sin^2\alpha-\cos^2\alpha$;
  5. Илэрхийллийг хялбарчил.
    1. $\dfrac{1-\sin^2\alpha}{\cos^2\alpha}$;
    2. $\dfrac{\cos^2\alpha-1}{\sin^2\alpha}$;
    3. $\dfrac{\sin^2\alpha}{1+\cos\alpha}$;
    4. $\dfrac{\cos^2\alpha}{\sin\alpha-1}$;

Нийлбэрийн синус ба косинус $$\sin(\alpha\pm\beta)=\sin\alpha\cos\beta\pm\cos\alpha\sin\beta$$ $$\cos(\alpha\pm\beta)=\cos\alpha\cos\beta\mp\sin\alpha\sin\beta$$

  1. Дээрх томьёонуудыг ашиглан дараах томьёонуудыг батал.
    1. $\sin(\pi-\alpha)=\sin\alpha$
    2. $\cos(\pi-\alpha)=-\cos\alpha$
    3. $\sin(\pi+\alpha)=-\sin\alpha$
    4. $\cos(\pi+\alpha)=-\cos\alpha$
    5. $\cos\left(\dfrac\pi2+\alpha\right)=-\sin\alpha$
    6. $\sin\left(\dfrac\pi2+\alpha\right)=\cos\alpha$
    7. $\sin\left(\dfrac\pi2-\alpha\right)=\cos\alpha$
    8. $\cos\left(\dfrac\pi2-\alpha\right)=\sin\alpha$
  2. Дараах адилтгалуудыг батал.
    1. $\sin\left(\dfrac\pi2+\alpha\right)=\cos\alpha$;
    2. $\sin\left(\dfrac{3\pi}2-\alpha\right)=-\cos\alpha$;
    3. $\sin\left(\pi-\alpha\right)=\sin\alpha$;
    4. $\sin\left(\dfrac{3\pi}2+\alpha\right)=-\cos\alpha$;
  3. Тооцоол.
    1. $\sin20^\circ\cos10^\circ+\cos20^\circ\sin10^\circ$;
    2. $\sin\dfrac\pi5\cos\dfrac{4\pi}5+\cos\dfrac\pi5\sin\dfrac{4\pi}5$;
    3. $\cos80^\circ\sin10^\circ+\sin80^\circ\cos10^\circ$; 
    4. $\cos\dfrac{3\pi}8\sin\dfrac\pi8+\cos\dfrac\pi8\sin\dfrac{3\pi}8$;
  4. Дараах утгуудыг ол.
    1. $\sin75^\circ$
    2. $\sin105^\circ$
    3. $\cos165^\circ$
    4. $\cos195^\circ$
  5. Илэрхийллийг хялбарчил.
    1. $\dfrac{\sqrt3}2\sin\alpha-\dfrac12\cos\alpha$
    2. $\dfrac{\sqrt2}2(\cos\alpha-\sin\alpha)$
    3. $\dfrac{\sqrt2}2(\sin\alpha+\cos\alpha)$
    4. $\dfrac12\sin\alpha+\dfrac{\sqrt3}2\cos\alpha$
  6. Тооцоол.
    1. Хэрэв $\sin\alpha=\dfrac12$, $\cos\beta=\dfrac13$ ба $0< \alpha< \dfrac\pi2$, $0< \beta< \dfrac\pi2$ бол $\sin(\alpha+\beta)$-г
    2. Хэрэв $\cos\alpha=-0.2$, $\cos\beta=-0.1$ ба $\dfrac\pi2< \alpha< \pi$, $\pi< \beta< \dfrac{3\pi}2$ бол $\sin(\alpha-\beta)$-г тооцоол.

 

Синус, косинусын нийлбэрийн томьёо  $$\sin\alpha+\sin\beta=2\sin\dfrac{\alpha+\beta}2\cos\dfrac{\alpha-\beta}2$$ $$\sin\alpha-\sin\beta=2\sin\dfrac{\alpha-\beta}2\cos\dfrac{\alpha+\beta}2$$ $$\cos\alpha+\cos\beta=2\cos\dfrac{\alpha+\beta}2\cos\dfrac{\alpha-\beta}2$$ $$\cos\alpha-\cos\beta=-2\sin\dfrac{\alpha+\beta}2\sin\dfrac{\alpha-\beta}2$$

  1. Нийлбэр хэлбэрт байгаа дараах илэрхийллүүдийг үржвэр хэлбэрт бич.
    1. $\sin20^\circ+\sin10^\circ$
    2. $\sin60^\circ-\sin30^\circ$
    3. $\cos70^\circ+\cos20^\circ$
    4. $\cos80^\circ-\cos30^\circ$
    5. $\cos\dfrac\pi5-\cos\dfrac\pi4$
    6. $\sin\dfrac\pi{14}+\sin\dfrac\pi3$
    7. $\sin\dfrac\pi3-\sin\dfrac\pi4$
    8. $\cos\dfrac\pi{10}+\cos\dfrac\pi5$
  2. Нийлбэр хэлбэрт байгаа дараах илэрхийллүүдийг үржвэр хэлбэрт бич.
    1. $\sin\alpha+\sin3\alpha$
    2. $\cos3\alpha-\cos\alpha$
    3. $\cos7\alpha+\cos\alpha$
    4. $\sin3\alpha-\sin5\alpha$
    5. $\sin\alpha+\cos\alpha$
    6. $\cos\alpha-\sin\alpha$
  3. Дараах тэнцэтгэлүүдийг батал.
    1. $\sin50^\circ+\sin10^\circ-\cos20^\circ=0$
    2. $\cos48^\circ+\sin18^\circ-\cos12^\circ=0$
  4. Тооцоол.
    1. $\cos\dfrac{5\pi}{12}+\cos\dfrac{\pi}{12}$
    2. $\cos\dfrac{7\pi}{12}-\cos\dfrac{\pi}{12}$
    3. $\sin\dfrac{5\pi}{12}+\sin\dfrac{\pi}{12}$
    4. $\sin\dfrac{7\pi}{12}-\sin\dfrac{\pi}{12}$
  5. Дараах тэнцэтгэлүүдийг батал.
    1. $\cos\dfrac{5\pi}{12}+\cos\dfrac{7\pi}{12}=0$
    2. $\cos\dfrac{9\pi}{14}+\cos\dfrac{5\pi}{14}=0$
    3. $\sin\dfrac{3\pi}{5}-\sin\dfrac{2\pi}{5}=0$
    4. $\sin\dfrac{3\pi}{10}-\sin\dfrac{7\pi}{10}=0$
  6. Тооцоол.
    1. $\cos75^\circ\cdot\cos105^\circ$
    2. $\cos\dfrac{75^\circ}2\cdot\cos\dfrac{15^\circ}2$
    3. $\sin75^\circ\cdot\sin15^\circ$
    4. $\sin105^\circ\cdot\cos15^\circ$

 

Давхар өнцгийн томьёо $$\sin2\alpha=2\sin\alpha\cos\alpha$$ $$\cos2\alpha=\cos^2\alpha-\sin^2\alpha$$ $$\cos2\alpha=2\cos^2\alpha-1$$ $$\cos2\alpha=1-2\sin^2\alpha$$

  1. Тооцоол.
    1. $2\sin15^\circ\cos15^\circ$ 
    2. $4\sin22^\circ30'\cos22^\circ30'$
    3. $5\sin\dfrac\pi{12}\cos\dfrac\pi{12}$
    4. $4\cos(-15^\circ)\sin(-15^\circ)$
  2. $\sin2\alpha$-г ол.
    1. $\sin\alpha=\dfrac12,\ 0< \alpha< \dfrac\pi2$
    2. $\cos\alpha=-\dfrac13,\ \dfrac\pi2< \alpha< \pi$
  3. Дараах илэрхийллүүдийн утгыг ол.
    1. $\cos^215^\circ-\sin^215^\circ$
    2. $\sin^215^\circ-\cos^215^\circ$
    3. $\cos^220^\circ-\sin^220^\circ$
    4. $(\sin\alpha+\cos\alpha)(\sin\alpha-\cos\alpha)$
    5. $\sin^2\dfrac\pi8-\cos^2\dfrac\pi8$
    6. $2\sin50^\circ\sin40^\circ$
    7. $\cos^215^\circ-\cos^275^\circ$
  4. Илэрхийллүүдийг хялбарчил.
    1. $\sin\alpha\cos\alpha\cos2\alpha$ 
    2. $\cos^4\alpha-\sin^4\alpha$
    3. $\dfrac{(\sin\alpha+\cos\alpha)^2}{1+\sin2\alpha}$, $\alpha\neq-\dfrac\pi4+\pi k,\ k\in \mathbf{Z}$
    4. $\dfrac{\cos2\alpha}{\sin\alpha-\cos\alpha}$, $\alpha\neq\dfrac\pi4+\pi k,\ k\in \mathbf{Z}$
    5. $2\cos^2\alpha-\cos2\alpha$
    6. $\cos2\alpha+2\sin^2\alpha$ 
  5. $\sin\dfrac\alpha2$-г ол.
    1. $\cos\alpha=\dfrac13,\ 0< \alpha< \dfrac\pi2$
    2. $\sin\alpha=\dfrac35,\ \dfrac\pi2< \alpha< \pi$
  6. $\cos\dfrac\alpha2$-г ол.
    1. $\sin\alpha=-\dfrac13,\ \pi< \alpha< \dfrac{3\pi}2$
    2. $\cos\alpha=-\dfrac{12}{13},\ \dfrac\pi2< \alpha< \pi$
  7. Илэрхийллийг хялбарчил.
    1. $2\sin^2\dfrac\alpha2+\cos\alpha$
    2. $2\cos^2\dfrac\alpha2-\cos\alpha$
    3. $4\sin^2\dfrac\alpha2+2\cos\alpha+3$
    4. $4\cos^2\dfrac\alpha2-2\cos\alpha+3$

 

Синус, косинусын үржвэр $$\sin\alpha\cos\beta=\dfrac12(\sin(\alpha+\beta)+\sin(\alpha-\beta))$$ $$\cos\alpha\cos\beta=\dfrac12(\cos(\alpha+\beta)+\cos(\alpha-\beta))$$ $$\sin\alpha\sin\beta=\dfrac12(\cos(\alpha-\beta)-\cos(\alpha+\beta))$$

  1. Илэрхийллийг нийлбэр хэлбэрт бич.
    1. $\cos3\alpha\cos\alpha$
    2. $\cos\alpha\cos2\alpha$
    3. $\sin5\alpha\sin3\alpha$
    4. $\sin2\alpha\sin3\alpha$
    5. $\sin4\alpha\cos2\alpha$
    6. $\sin\alpha\cos4\alpha$
  2. Илэрхийллийн утгыг ол.
    1. $\sin\dfrac{11\pi}{24}\sin\dfrac{5\pi}{24}$
    2. $\cos\dfrac{13\pi}{24}\cos\dfrac{7\pi}{24}$
    3. $\sin\dfrac{7\pi}{24}\cos\dfrac{\pi}{24}$
    4. $\cos63^\circ\cos27^\circ-\sin12^\circ\sin48^\circ$
    5. $\cos\dfrac{11\pi}{56}\cos\dfrac{3\pi}{56}-\sin\dfrac{11\pi}{42}\sin\dfrac{17\pi}{42}$

Нийлбэрийн тангенс $$\mbox{tg}(\alpha+\beta)=\dfrac{\mbox{tg}\alpha+\mbox{tg}\beta}{1-\mbox{tg}\alpha\mbox{tg}\beta}$$ $$\mbox{tg}(\alpha-\beta)=\dfrac{\mbox{tg}\alpha-\mbox{tg}\beta}{1+\mbox{tg}\alpha\mbox{tg}\beta}$$ $$\mbox{tg}2\alpha=\dfrac{2\mbox{tg}\alpha}{1-\mbox{tg}^2\alpha}$$ $$\mbox{tg}\dfrac\alpha2=\dfrac{\sin\alpha}{1+\cos\alpha}$$ $$\mbox{tg}\dfrac\alpha2=\dfrac{1-\cos\alpha}{\sin\alpha}$$

  1. Илэрхийллийн утгыг ол.
    1. $\mbox{tg}(60^\circ+45^\circ)$
    2. $\mbox{tg}\left(\dfrac\pi6+\dfrac\pi4\right)$
    3. $\mbox{tg}(60^\circ-45^\circ)$
    4. $\mbox{tg}\left(\dfrac\pi4-\dfrac\pi6\right)$
  2. Хэрэв $\mbox{tg}\alpha=\dfrac53$, $\mbox{tg}\beta=\dfrac25$ бол $\mbox{tg}(\alpha+\beta)$ ба $\mbox{tg}(\alpha-\beta)$ илэрхийллүүдийн утгыг ол.
  3. Илэрхийллийн утгыг ол.
    1. $\dfrac{\mbox{tg}39^\circ+\mbox{tg}6^\circ}{1-\mbox{tg}39^\circ\mbox{tg}6^\circ}$
    2. $\dfrac{\mbox{tg}72^\circ-\mbox{tg}12^\circ}{1+\mbox{tg}72^\circ\mbox{tg}12^\circ}$
    3. $\dfrac{37^\circ+\mbox{tg}23^\circ}{1-\mbox{tg}37^\circ\mbox{tg}23^\circ}$
    4. $\dfrac{\mbox{tg}54^\circ-\mbox{tg}24^\circ}{1+\mbox{tg}54^\circ\mbox{tg}24^\circ}$
  4. $\mbox{tg}2\alpha$-г ол.
    1. Хэрэв $\mbox{tg}\alpha=\dfrac17$ бол
    2. Хэрэв $\mbox{tg}\alpha=-\dfrac14$ бол
    3. Хэрэв $\mbox{tg}\alpha=3$ бол
    4. Хэрэв $\mbox{tg}\alpha=-4$ бол
    5. Хэрэв $\sin\alpha=\dfrac35$, $\cos\alpha=\dfrac45$ бол
    6. Хэрэв $\sin\alpha=-\dfrac5{13}$, $\cos\alpha=\dfrac{12}{13}$ бол
Хэрвээ, чи хичээвэл юунд ч хүрч чадна...
- 8x100
Сэлүүн Санаа ХХК-ийн дэргэдэх 8x100 сургалтын төв нь үйл ажиллагаагаа эхлэсний 5 жилийн ойгоо тохиолдуулан олон арга хэмжээ зохиож байгаагийн нэг нь энэ цахим сургалтын систем болно.

Ирээдүй, хойч үеийн эзэд болох сурагч та бүхнийг хүссэн мэргэжилээ саадгүй сонгож, итгэл үнэмшил дүүрэн сурч, илүү өндөр мэдлэгтэй, чадварлаг боловсон хүчин болж эх орондоо зүтгээсэй гэсэн хүслийн дор ийнхүү ажиллаж байна.